فصل چهارم ـ علل صدور فتوای عدم جواز قمه زنی از سوی علما 

اشاره ـ در این فصل، علل صدور فتوای حرمت از سوی مراجع عظام و علمای اعلام مورد بررسی قرار می‏گیرد؛ از این رو آنچه مبنای تنظیم و ترتیب ذکر فتاواست، علت صدور حکم (ذکر شده در متن فتوا) بوده است و نه شأن علمی آن بزرگواران؛ هر چند بسیاری از علمای دیگر نیز در خصوص منع قمه‏زنی فتواهایی داشتند که دستیابی به آنها، به دلیل عدم دسترسی کامل به منابع معتبر، ممکن نشد.

1. وهن بودن قمه زنی

الف ـ فتاوی مراجع تقلید
حضرت آیت الله العظمی خویی و شیخ جواد تبریزی (رحمهما الله) (75)
سؤال 1404: زنجیر زنی و قمه زنی از اموری است که در ماه محرم الحرام مشاهده می شود، چنانچه اینگونه اعمال اضرار به نفس بوده و یا موجب انتقاد و سوء برداشت بیگانگان گردد، انجام آنها چه حکمی دارد؟ (76)
آیت الله العظمی خوئی: چنانچه اینگونه اعمال موجب ضرری معتنا به (قابل توجه) گردد و یا مستلزم بی احترامی و اهانت شود ، جایز نمی باشد. (77)
آیت الله العظمی تبریزی: داخل بودن امور مذکور تحت عنوان جزعی که بجهت مصیبت سیدالشهداء(ع) مستحب می باشد، محل تأمل است. (78)
سؤال 1405: در مورد جواز زنجیر زنی و قمه زنی از شما سؤال شد ؛ فرمودید چنانچه اینگونه اعمال مضر به نفس بوده و یا موجب بی احترامی و اهانت شود جایز نمی باشد . اگر ممکن است توضیح بیشتری بفرمایید؟ (79)
آیت الله العظمی خوئی: ضرر معتنا به ( قابل توجه ) عبارت است از امری که وقوع آن ، قابل چشم پوشی نیست مانند هلاکت نفس یا بیماری که منجر به هلاکت نفس شود ، و منظور از هتک و توهین ، چیزی است که موجب خاری و سبکی مذهب در نظر عرف کج اندیش گردد. (80)
سوال : قمه زنی در عزاداریها از نظر شرعی چه صورت دارد؟ (81)
حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ جواد تبریزى(ره)
عزاداری باید طوری باشد که موجب وهن بر شیعه نباشد. 
حضرت آیت الله مکارم شیرازی:
اقامه عزای حسینی از افضل شعائر است ، ولی باید از آنچه به بدن ضرر می رساند یا مایه وهن مذهب است پرهیز کرد.
حضرت آیت الله العظمی خامنه‏ای
قمه‏زنى علاوه بر اینکه از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمى‏شود و سابقه‏اى در عصر ائمه(ع) و زمان‏هاى بعد از آن ندارد و تأییدى هم به شکل خاص یا عام از معصوم (ع) در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب مى‏شود؛ بنابراین در هیچ حالتى جایز نیست. و چنانچه در این مورد نذرى وجود داشته باشد، نذر واجد شرایط صحّت و انعقاد نیست. (82)

علما و مراجع معظم تقلید، در این مسئله اجماع دارند که هر عملی که موجب «وهن (83)اسلام» ‏شود، حرام است و باید از آن خودداری کرد؛ (84) به عنوان نمونه به پاسخ فقها درباره استفتائی که در آن به بعضی رفتارهای وهن‏آمیز در عزاداری‏ها اشاره شده، توجه فرمایید؛ (85)
حضرت آیت الله بهجت:
اگر موجب وهن مقدسات شود، جایز نیست.

حضرت آیت الله سیستانی:
باید از کارهایی که عزاداری را خدشه‏دار می‏کند، اجتناب شود.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانی:
هر عملی که موجب وهن مذهب شود، جایز نیست.
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:
در موردی که موجب وهن مذهب شود، از آن خودداری گردد.

ب ـ سایر علما
حضرت آیت الله علی مشکینی(ره)
بعد التسلیم و التحیه، امور مذکور فوق بنفسه در شرع اسلام مورد اشکال و بلکه بعضی از آنها ذاتا محرم است مسلمین باید از وارد کردن آنها در مراسم تعزیه حضرت حسین(علیه الصلاه و السلام) که یکی از عبادات است جدا خودداری نمایند علاوه آنکه عزاداری آن حضرت عمل عبادی سیاسی است پس باید از مخلوط شدن کارهایی که جنبه سیاسی آن را مخدوش و یا عنوان خرافیت و وهن اسلام می بخشد اجتناب نمود گذشته از اینها اعمال فوق مورد نهی مقام معظم ولایت امر مسلمین قرار گرفته و حکم معظم له واجب الاتباع است. خداوند بر ملت معتقد و هشیار و سیاست فهم ایران توفیق تبعیت در احکام الهی و عزاداری مورد رضایت حضرت بقیه الله عنایت فرماید. 

حضرت آیت الله شهید سید محمد صادق صدر(ره)
طبیعی است که در این گونه جاری کردن خون از سر، به صورت عمدی، نه استحبابی وجود دارد و نه مواسات و همدردی با اهل بیت(ع)، در آن دیده می¬شود. همچنان که هیچ یک از علمایی که من می¬شناسم، اعتقاد به حلیّت این عمل ندارند و حتی در صورتی که ما این اعمال را به حکم اولی نیز مباح تصور کنیم، باز هم به خاطر آنکه باعث وهن و توهین به مذهب شده و شیعیان را به وحشی¬گری و بدعت¬گذاری متهم می کنند، حرام می باشد؛ این در حالی است که ائمه(ع) همواره ما را بر ترک کردن اعمالی که موجب زشت نشان دادن اهل‏بیت(ع) می‏شود، توصیه نموده و می‏فرمودند: «شیعتنا کُونُوا لَنَا زَیْناً وَ لَا تَکُونُوا عَلَیْنَا شَیْناً.» (86)
حضرت آیت الله جوادی آملی 
چیزی که مایه وهن اسلام و پایه هتک حرمت عزاداری است، جایز نیست، انتظار می رود از قمه زنی و مانند آن پرهیز شود. 

حضرت آیت الله مهدی روحانی(ره)
چون اعمال شیعه و پیروان اهل بیت(ع)، مورد توجه و مداقه است. باید از امور یاد شده که باعث وهن مذهب است، جداً اجتناب کرد؛ علاوه بر این¬که ولی امر مسلمین از این امر نهی فرموده و اطاعت معظم له واجب است. 7 محرم 1415

حضرت آیت الله ابراهیم امینی
بسمه تعالی
با اینکه عزاداری برای سرور شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) یک عبادت و موجب تقرب به خداوند سبحان است و ائمه معصومین(ع) در این باره تاکید دارند، لیکن بر علاقه مندان به اهل بیت واجب است از انجام امور فوق اجتناب نمایند؛ زیرا اولا امور مذکور در بین عرف مردم به عنوان عزاداری مرسوم نیست و حکم به استحباب و مشروعیت آنها بدون وجه است. ثانیا در اوضاع و شرایط کنونی جهان امور مذکور از خرافات به شمار می‏رود و موجب وهن شیعه می‏باشد. و ثالثا مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای دامت براکاته از انجام این قبیل امور نهی شدید فرموده اند و اطاعت از معظم له بر همه شیعیان و پیروان ولایت فقیه لازم و مخالفت با آن حرام است بدین جهت از عموم شیعیان انتظار می رودکه در انجام مراسم عزاداری از این قبیل امور اجتناب نمایند خدا ما را از شیعیان راستین امام حسین(ع) قرار دهد.

حضرت آیت الله ملکوتی
عزاداری حضرت سید الشهداء سبط رسول‏الله(ص) باید لایق و شایسته به آن امام بزرگوار باشد و موجب وهن و تضعیف اسلام ومذهب تشیع نباشد بلکه مثل قیام آن حضرت باعث بقاء و عزت اسلام و مسلمانان بوده و عاری و منزه از هرگونه بدعت و خرافات باشد.
حضرت آیت الله مقتدایی
با استقرار جمهوری اسلامی ایران و تشکیل حکومت اسلامی بر اساس قرآن و وحی توجه همه ملت‎ها و دولت‏ها به اسلام جلب و احکام نورانی و مترقی اسلام مورد مداقه صاحب نظران قرار گرفته و می رود تا همانند خورشیدی تابان در سطح جهان بسط پیدا کند؛ لذا دشمنان اسلام که حیثیت و موجودی خود را در خطر می‏بینند، در مقام هستند به هر وسیله و بهانه اسلام را ملکوک و خدشه دار نمایند. از این جهت اموری که امروز موجب وهن به اسلام و تضعیف عقاید مسلمین می گردد، شرعا حرام و مسلمین باید از آنها خودداری نمایند علاوه بر این با تشخیص موضوع و اعلام حکم بر حرمت قمه زدن و نظائر آن از طرف رهبر معظم انقلاب و ولی امر مسلمین حضرت آیت الله خامنه ای دامت برکاته اطاعت از معظم له بر آحاد مسلمین لازم و 
تخلف از آن حرام است.
حضرت آیت الله محمدی گیلانی
هر چه که مایه وهن شریعت اسلام است، طبعا حرام و خصوصا اگر مورد نهی ولی امر مسلمین است، بر عموم اطاعت از آن واجب است.

حضرت آیت الله موسوی تبریزی
عزاداری روزهای محرم و صفر و زنده نگه داشتن قیام مقدس حسین بن علی(ع) از بهترین عبادات و قربات می باشد و هر عملی که موجب وهن اسلام و قیام مقدس حضرت اباعبدالله(ع) باشد، حرام است و اطاعت از حکم ولی امر مسلمین واجب و لازم است. 

2. غیر منطقی و غیر قابل پذیرش بودن

حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی(ره)
با توجه به گرایشى که نسبت به اسلام و تشیع بعد از پیروزى انقلاب اسلامى ایران در اکثر نقاط جهان پیدا شده، و ایران اسلامى به عنوان امّ القراى جهان اسلام شناخته مى شود، و اعمال و رفتار ملت ایران به عنوان الگو و بیانگر اسلام مطرح است، لازم است در رابطه با مسایل سوگوارى و عزادارى سالار شهیدان حضرت ابى عبدالله الحسین(ع) به گونه اى عمل شود که موجب گرایش بیشتر و علاقمندى شدیدتر به آن حضرت و هدف مقدس وى گردد. پیداست در این شرایط، مسئله قمه زدن نه تنها چنین نقشى ندارد، بلکه به علّت عدم قابلیت پذیرش و نداشتن هیچگونه توجیه قابل فهم مخالفین، نتیجه سوء بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شیعیان علاقمند به مکتب امام حسین(ع) از آن خوددارى کنند. و چنانچه در این مورد نذرى وجود داشته باشد، نذر واجد شرایط صحّت و انعقاد نیست. (87)
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی
از آنجا که مکتب سالار شهیدان حضرت ابی عبد الله(ع)، مکتب امر به معروف و نهی از منکر و چشمه جوشان ارزش‏های اسلامی است و تاریخ خونبار عاشورا همیشه با آفریدن حماسه ها و موج ها و با به حرکت در آوردن احساسات و عواطف، الهام بخش کلیه نهضت ها و قیام هایی که علیه ظالمان و جباران روزگار صورت گرفته، بوده است و همواره مجاهیدین اسلام با قیام هایی که علیه ظلم و ستم بجا آورده اند ( که نمونه آنرا در زمان خود دیدیم )نام حسین بر لب و اشک حسینی بر لب و هوای کربلا و عاشورا در سر داشتند تا موفق شدند که پیروزی خون بر شمشیر ثابت و بیان بلند حضرت رسول اکرم(ص) حسین منی و انا من حسین را معنا کنند و ایام محرم و عاشورا را همیشه زنده کنند این خاطره به جوش آورنده خون‏هایی است که در دل علاقه مندان این مکتب موج می زند. لذا لازم است مخصوصا در جهان کنونی که دشمنان اسلام از اسلام سیلی خورده و منافع نامشروع خود را از دست رفته می بینند، در فکر انتقام گرفتن از اسلام ناب محمدی هستند، مراسم عزاداری کار زینبی می کند یعنی با منطق اسلام توام و از هرگونه حرکتی که این دین مقدس را بی منطق قلمداد نماید، منزه باشد و عزاداران محترم و متعهد به جای اینکه قمه را فرق خود بکوبند در فکر آن باشند، قمه را بر سر دشمنان اسلام که اراضی آنان را اشغال و در فکر تضعیف آنان می باشند و منابع آنان را غارت و بالاخره هر روزی با ترفند جدیدی حیات اسلامی آنان را به مخاطره می اندازند، بکوبند. (88)

علاوه بر این، حضرات آیات، مکارم شیرازی و احمدی میانجی نیز در فتوای خود ، مبنی بر حرمت قمه زنی، به این دلیل (غیر منطقی و غیر قابل پذیرش بودن) اشاره کرده اند؛ به متن فتوای ایشان در بخش‏های دیگر همین فصل مراجعه نمایید.

3. عدم وجود سند شرعی برای قمه‏زنی و خرافی و بدعت بودن آن

الف ـ فتاوی مراجع تقلید
آیت الله العظمی شیخ جواد تبریزی(ره)
در این مسئله، به ارائه سه فتوا از ایشان می پردازیم که از کنار هم قرار گرفتن آنها، نظر فقهی معظم له، کاملاً موضوع را روشن می‏گردد:
مجالس عزاداری برای تعظیم شعائر اسلامی است و باید به صورتی واقع شود که تعظیم معصومین(ع) بالاخص ابی عبد الله الحسین (ع) و اظهار جزع و حزن و شیون بر مصائب وارده باشد. (89)
عزاداری برای ائمه(ع) و سید الشهداء (ع) اگر عنوان جزع صدق کند مستحب است و اگر از عنوان جزع خارج شود استحباب ندارد. (90)

ترجمه فتوا: داخل کردن قمه زنی در قضیه جزع بر سیدالشهداء(ع) و اهل بیت و اصحاب ایشان(سلام الله علیهم اجمعین) محرز نیست. پس سزاوار است مؤمنین، به کارهایی اقدام کنند که دخول آن در جزع، محرز است؛ مانند گریه کردن و لطمه زدن بر سینه‏[سینه زنی] و اقامه دسته‏های عزاداری و ظاهر شدن در اماکن عمومی؛ به قدر توان عزاداران. 
خداوند شما را در راه خدمت به اهل بیت(ع) توفیق دهد و خداوند جزای خیر، در دنیا و آخرت به شما عطا فرماید؛ وخداوند توفیق‏دهنده است. 

حضرت آیت الله العظمی صالحی مازندرانی(ره)
باسمه العلیم. از منابع فقه چه لبّیه و چه لفظیّه بالخصوص او بالاطلاق او العموم جواز و اباحه قمه‏زنى فضلا از رجحان آن در مراسم عزادارى سالار شهیدان امام حسین(ع) مستفاد نمى‏گردد، بلکه مقتضاى ادلّه و عناوین ثانویّه، حرمت و عدم جواز است. لذا اجتناب از آن واجب و لازم است. برادران ایمانى مى‏دانند که قمه را باید بر فرق قمه‏کشان خائن و قداره بندان جانى زد.
محرم الحرام 1415 ـ خرداد 1373

ب ـ سایر علما
شهید آیت الله مرتضی مطهری(ره)
قمه زنی در شرایط فعلی هیچ دلیل عقلی و نقلی بر آن نداریم و یکی از مصادیق بارز تحریف محسوب می گردد و حداقل اینکه در زمان فعلی، باعث زیر سوال رفتن تشیع می گردد. از برنامه هایی که هیچ ارتباطی با اهداف امام حسین(ع) ندارد، تیغ، قمه و قفل زدن است. قمه زدن هم همین طور است؛ این کار، کار غلطی است. یک عده قمه ها را بگیرند، به سرهای خودشان بزنند و خون ها را بریزند که چه شود؟ کجای این حرکت، عزاداری است؟ (91)
حضرت آیت الله احمدی میانجی(ره)
عملی که موجب وهن مذهب شود جایز نیست همانطور که فرموده اند و اگر فقهاء عظام (رحمه الله علیهم اجمعین) گاهی در فتاوی بشرط عدم ضرر به نفس تجویز نموده اند، قطع نظر از عنوان وهن مذهب بوده است و همچنین کارهایی که به نحوی عقیده شیعه در دنیا معرفی می شود ولو اینکه عامل چنین قصدی ندارد باز به عنوان بدعت حرام می شود، علاوه بعد از حکم ولی امر مسلمین دیگر جای این سوال نیست و اطاعت معظم له واجب است.

حضرت آیت الله محمد ابراهیم جنّاتی
از انجام این کارهای ناشایست، وهن آور، نسنجیده و خرافی که در مبانی فقهی و پایه های شناخت احکام شرعی ریشه ندارد و موجب لکه دار شدن چهره برجسته و درخشان دین و تشیع است، پرهیز شود.
حضرت آیت الله سید جعفر کریمی
ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین 
اقامه عزای حضرت سید الشهداء ابی عبدالله الحسین(ع) و یاران و اصحاب باوفایش(ع) از اعظم قربات الی الله تعالی است ولی انجام اموری مانند قمه زنی و قفل بستن به بدن و خراشیدن و خون آلود کردن سر و صورت وسینه خیز رفتن برای زیارت و امثال آن بنام و عنوان عزاداری با توجه به اینکه هیچ گونه تایید و اشاره ای در رابطه با این گونه امور از سوی ائمه معصومین(ع) ویا از سوی اصحاب و حواریین آنان نرسیده است و سابقه از آن از فقهاء عظام اقدمین (رضوان الله تعالی علیهم) بدست نیامده است و در زمان حاضر موجب وهن مذهب حق در انظار عموم و سبب اتهام فرقه ناجیه اثنا عشریه به خرافه گرائی است به هیچ وجه صورت شرعی ندارد بعلاوه با عنایت به اظهار نظر فقیهانه مقام معظم رهبری؛ حضرت آیت الله خامنه‏ای(مد ظله الوارف) در این رابطه، پرداختن به امور فوق الاشاره به بهانه و عنوان عزاداری ومخالفت با نظرلازم الاتباع حضرت ولی امر مسلمین(مد ظله) دراین باره شرعاً حرام و موجب استحقاق عقاب است. 

علاوه بر این، حضرات آیات: علامه سید محسن امین عاملی ، محمد یزدی ومسلم ملکوتی نیز در فتوای خود مبنی بر حرمت قمه زنی، به این دلیل (خرافی و بدعت بودن قمه‏زنی و عدم وجود سند شرعی برای آن) اشاره کرده اند ؛ به متن فتوای ایشان در بخش‏‏های دیگر همین فصل مراجعه نمائید.

4. اضرار و ایذاء

الف ـ فتاوی مراجع تقلید
حضرت آیت الله العظمی خویی(ره)
اگر قمه‏زنی و زنجیر زنی با قلاب‏های فلزی که در ماه محرم انجام می‏گیرد، منجر به ضرر و زیان قابل توجهی شده و یا هتک، تمسخر و توهین به دین و مذهب را به دنبال آورد، جایز نیست. (92)
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
بر عزاداران عزیز لازم است از کارهایی که موجب وهن مذهب می‏گردد و یا آسیبی به بدن آنها وارد می‏کند، خودداری کنند. (93)
ب ـ سایر علما
آیت الله علامه سید محسن امین عاملى(ره)
قمه‏زنى و اعمالى دیگر از این قبیل در مراسم عزادارى حسینى به حکم عقل و شرع حرام است و زخمى ساختن سر، که نه سود دنیوى دارد و نه اجر اخروى، ایذاء نفس است که خود در شرع حرام است و در مقابل این عمل، شیعه‏ى اهل بیت را در انظار مردم مورد تمسخر قرار داده و آنها را وحشى قلمداد مى‏کنند و شکى نیست که این اعمال ناشى از وساوس شیاطین بوده و موجب رضایت‏خدا و پیامبر و اهل بیت اطهار نیست و البته تغییر نام این اعمال در ماهیت و حکم شرعى آن که حرمت است، تغییرى نمى‏دهد. (94)
حضرت آیت الله شیخ محمد حسین کاشف الغطاء(ره)
اگر بخواهیم موافق قواعد فقهی و استنباط احکام شرعی در مورد مسئله لطمه به صورت زدن و اعمالی از این قبیل همچون قمه زنی و... که در این روزگار جریان دارند، نظر دهیم، به چیزی جز حرمت دست نیافته و چاره ای جز فتوا به منع و تحریم آنها نخواهیم داشت؛ زیرا هیچ مخصّصی که بتواند عمومات حرمت اضرار و ایذاء به بدن و حرمت به خطر انداختن جان انسانی را دراین موارد تخصیص زده باشد، وجود نداشته و دلیلی نداریم که بتوان این موارد را از حکم به حرمت خارج نمود... این درحالی است که بیشتر اشخاصی که این کارها را انجام می‏دهند، بیشتر از روی تظاهر، ریا، تعصّب و تملّق به عمل می آورند، بی آن که قصدی درست و نیت صالحی داشته باشند. که از این جهت نیز خالی از اشکال نبوده، بلکه حرام بودن آن به خاطر برخی از دلایل زمانی و مکانی مضاعف خواهد بود. (95)
آیت الله سید محمود شاهرودی
بدون شک برپایی مراسم عزاداری و سوگواری نسبت به ائمه اطهار و اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، خصوصا در مصیبت جانسوزحضرت ابی عبدالله الحسین(ع) امری مهم و بلکه یکی از فرائض و واجبات کفائی است، لیکن در کیفیت برگزاری مراسم وشیوه های آن بایستی سه شرط را مد نظر قرار داد:
1 ـ آنکه موجب ضرر به شخص برگزار کننده و یا دیگران نشود و این شرط را هر مکلفی می تواند تشخیص دهد
2 ـ آنکه موجب وهن دین و مکتب تشیع و یا جامعه اسلامی و یا نظام مقدس جمهوری اسلامی نباشد؛ زیرا که وهن هریک از آنها از اعظم محرمات و کبائر است و تشخیص این امر از اختیارات ولی امر مسلمین است؛ بدان معنی که اگر در شرائط خاصی ولی امر مسلمین چنین تشخیص بدهد که شیوه بخصوص بر خلاف مصلحت جامعه اسلامی و یا موجب وهن و ضربه زدن به دین و یا نظام مقدس جمهوری اسلامی است و بر اساس آن از برگزاری آن منع نماید، تبعیت از ایشان بر همگان واجب است و در این رابطه آحاد مکلفین نمی توانند از نظر شخصی خود تبعیت کنند. 
3 ـآنکه متناسب با روح اسلام و ارزش‏های متعالی مکتب اهل بیت عصمت و طهارت(ع) باشد و با احکام و تعالی حقه آنان منافات نداشته باشد.
قم، 4/محرم الحرام/ 1415
سید محمود شاهرودی

5. لزوم تبعیت از حکم ولیّ فقیه در حرمت قمه زنی

الف ـ فتاوی مراجع تقلید
حضرت آیت الله العظمی اراکی(ره)
دستور ولی امر مسلمین مبنی بر جلوگیری از اعمال خرافی درعزاداری محرم لازم الاطاعه است . پیروی از سخنان ایشان در مورد این‏گونه اعمال خرافی که موجب وهن دین و مذهب و بهره‏برداری سوء دشمنان اسلام می‏گردد، بنا به اعلام ولی امر مسلمین که آگاه به مصلحت اسلام و کشور هستند، لازم و ضروری است. (96) 
حضرت آیت الله سید کاظم حائری
اولاً ما شاهد آنیم که قمه‏زنی و بعضی اعمال شبیه به آن، ذاتاً موجب تخریب وجهه اسلام و تشیع گشته‏اند و دشمنان کافر نیز در زمان حاضر برای آسیب واردکردن به ما در اینگونه اعمال تکیه نموده، تا دین ما را دین خرافه و وحشی‏گری معرفی نمایند.
و ثانیاً چه ما چنین دیدی را نسبت به قمه‏زنی به دست آورده باشیم یا نه، باید از اوامر ولی امر مسلمین، حضرت آیت‏الله خامنه‏ای(حفظه‏الله) در این مورد اطاعت کنیم؛ زیرا ایشان در این مورد موضع‏گیری صریح و روشنی نموده‏اند که دیگر هیچگونه عذری را برای مخالفت باقی نمی‏گذارد و بر تمامی مسلمین واجب است که از دستورات ایشان اطاعت نمایند؛ چه کسانی که با ایشان در فتوا هم نظرند و یا از ایشان تقلید می‏کنند و چه کسانی که در این فتوا با ایشان هم نظر نبوده و یا از کس دیگری تقلید کنند؛ در هر صورت بر همه مسلمین واجب است از ایشان به خاطر ولی امر بودن‏شان تبعیت کنند. (97)

حضرت آیت الله حسین مظاهری
سؤال: قمه زدن از نظر فقهی چه حکمی دارد؟
چون ولایت فقیه نهی از آن کرده‏اند، همه باید از این کار پرهیز کنند؛ گرچه مقلّد کسی باشند که جایز بداند. (98)
ب ـ سایر علما
حضرت آیت الله محمد مؤمن
اطاعت احکام ولی‏فقیه واجب است.

حضرت آیت الله راستی کاشانی 
«بعد الحمد و الصواه ، اقامه عزای حضرت ابی عبدلله الحسین سید الشهداء(ع) از افضل قربات الی الله تعالی و موجب تجدید حیات اسلام و ایمان است و بر مومنین است هرچه با شکوه تر آن را برگزار نمایند و از هر امری که موجب وهن اسلام و دست آویزدشمنان اسلام است اجتناب کنند امروز که روز حاکمیت اسلام است و رهبر عظیم الشان انقلاب ولی امر مسلمین حضرت آیت الله خامنه ای (دام ظله العالی) از قمه زدن و نظایر آن نهی فرموده اند و استکبار جهانی از هیچ توظئه ای علیه اسلام و امت اسلام و ایجاد تفرقه در صفوف مسلمین فرو گذار نمی کند بر همه مومنین واجب است از اینگونه اموراجتناب کنند و با پیروی از رهبری و وحدت کلمه دشمنان اسلام و مسلمین را مایوس گردانند خداوند متعال همه را از عزاداران اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و انصار حضرت ولی الله اعظم امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قرار دهد.
حضرت آیت الله شرعی
مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه‏ای (مدظله العالی) حماسه عاشورای حسینی را یکی از شاخص های قوی و توانمند مبارزات اصیل شیعی می دانند و به استناد تاریخ ثبت شده و متقن کربلا و روایات رسیده از معصومین(صلوات الله علیهم اجمعین) اقامه عزای سالار شهیدان را ازافضل قربات دانسته و تاکید شدید بر آن دارند. ایشان می فرمایند که حرکت های سنتی عاشورا می بایست بیانگر و تقویت کننده پیام جهاد ایثار شهادت و ترجمان اسلام و مکتب باشد. قمه‏زنی و قفل زنی و ... یک فرآیند ناموزون و ناهماهنگ با آن اهداف اصیل و ارزش‏های عظمی است که موجب وهن مکتب عاشورایی است. در این ارتباط بر آحاد عزاداران و عاشوراییان واجب است فرمان و حکم ولی امرمسلمین جهان را اطاعت نمایند. بدیهی است سهل‏انگاری و عدم اطاعت، مبغوض حضرت حق تعالی است.
حضرت آیت الله سید محسن خرازی
در موارد فوق الذکر اطاعت و پیروی از ولی‏فقیه و حاکم اسلامی لازم و واجب است.
حضرت آیت الله ابوالقاسم خزعلی
آنچه رئیس مسلمین بفرماید، لازم الاتباع است، چون هم از فقه و هم از اوضاع جهانی اطلاع دارد و سلیقه های شخصی را باید کنار گذاشت. توفیق همه مسلمین را از خداوند متعال خواستارم. 8/3/1374
حضرت آیت الله محمد یزدی
بسیاری از مذکورات خلاف شرع بیّن و حرام است و برخی جزء بدع یا موجب وهن مذهب و تضعیف اسلام است. گذشته از آن‏که اطاعت از حکم ولی امر مسلمین؛ حضرت آیت الله خامنه ای بر همه واجب و لازم است و تخلف از آن معصیت و گناه است و متخلف معاقب خواهد بود و نظر دیگر نمی تواند حکم ولی امر را جایز التخلف کند. چه آن‏که حق حکم منحصر به ولی امربالفعل است و فتوی ناقض حکم نیست خداوند توفیق خدمت واطاعت عنایت فرماید. (99)
حضرت آیه الله علی اکبر مسعودی خمینی
اوامر ولی‏فقیه لازم الاتباع و احکام صادره واجب الاطاعه می باشد؛ لذا بر مومنین واجب است از امور مذکوره جدا خودداری کنند.(100) 27 ذی الحجه 1415
حضرت آیت الله استادی
با توجه به بیانات مقام معظم رهبری(دامت برکاته) لازم است ارادتمندان به حضرت ابی عبدالله الحسین(ع) در مراسم عزاداری از شیوه هایی استفاده کنند که تعظیم شعائر الله باشد و از کارهایی که به فرموده معظم له موجب وهن مذهب است جدا خودداری نمایند. امید است همگی مورد لطف و عنایت حضرت سیدالشهداء(ع) باشیم.»
حضرت آیت الله محسن حرم پناهی
اطاعت از احکام ولی‏فقیه واجب است.

حضرت آیت الله احمد جنتی:
برماست که عزت شیعه را حفظ کنیم. آنچه بهانه به دست دشمن دهد و مایه وهن پیروان علی(ع) گردد، گناه است. اطاعت از مقام ولایت نیز واجب است. قدرت ولی امر مسلمین باید حفظ شود تا اسلام عزیز بماند. 8/3/1374 
آیت الله احمد آذری قمی
بسمه تعالی 
آنچه را که معظم له موجب وهن به مذهب تشخیص داده اند و در سؤال به آن تصریح شده است به عنوان حکم ولی فقیه حرام و سرپیچی از اطاعت مقام معظم رهبری،گناه کبیره و موجب ضعف حکومت مقدس اسلامی است و به نذرهایی که قبلاً انجام گرفته وفا واجب نیست ، بلکه حرام است.

حضرت آیت الله حسن تهرانی
در وضع کنونی، اموری که از مذکورات موجب وهن مذهب شیعه است، جایز نیست و اطاعت از حکم مقام معظم رهبری در این باره لازم است.
حضرت آیت الله عباس محفوظی
اقامه عزای حسین بن علی‘ از افضل طاعات است و از آنچه که موجب وهن است باید پرهیز شود و اطاعت ولی امر مسلمین لازم است. 
حضرت آیت الله سید محمد ابطحی
اقامه عزاداری سید مظلومان از افضل طاعات است و از کارهایی که موجب وهن مذهب است، باید اجتناب شود و آنچه که ولی‏فقیه دستور دادند واجب الاتباع می‏باشد.
حضرت آیت الله بنی فضل(ره)
گاهی مصلحت اسلام و مسلمین ایجاب می‏کند که اهم فرائض الهی، مثل حج تعطیل شود؛ کما اینکه در دوران مرجعیت مرحوم آیت‏الله العظمی آقای سید ابوالحسن اصفهانی(ره) یک نفر شیعه را در حجاز بدون جهت کشته بودند، آقای اصفهانی در آن سال حج را تحریم کرد. یا بعد از حادثه جمعه سیاه و خونین مکه، به دستور حضرت امام(ره)، حج تعطیل شد... و اما تیغ زدن به سر در روز عاشورا، اولاً در شرع مقدس اسلام، دلیلی؛ حتی یک روایت ضعیف بر مشروعیت آن نداریم و ثانیاً در دوران نظام جمهوری اسلامی، تمامی دشمنان اسلام کمر همّت بسته اند تا نگذارند ارزش ها و نقاط قوت این نظام به دنیا معرفی شود و شب و روز تلاش می کنند به تشنگان علم و معرفت، مخصوصا در دانشگاه های دنیا، نظام اسلامی را با «دستجات تیغ به‏سرها» معرفی کرده و در اذهان آنان که می خواهند از آثار پی به حقیقت ببرند، جلوه دهند؛ که اینها پیروان قیام عاشورا هستند. روی همین اصل رهبر معظم انقلاب، حضرت آیه الله خامنه‏ای (مدظله العالی) با کمال قاطعیّت موضع خود را درباره آن اعلام و عظمت و قداست قیام آقا امام حسین (ع) را در حد عالی بیان فرمودند. (101)

علاوه بر این، حضرات آیات مقتدائی، محمدی گیلانی، موسوی تبریزی، مهدی روحانی، علی احمدی، ابراهیم امینی، احمدی میانجی، سید محمود شاهرودی و علی مشکینی نیز در فتوای خود مبنی بر حرمت قمه زنی، به این دلیل ( لزوم تبعیت از حکم ولی فقیه) اشاره کرده اند؛ به متن فتوای ایشان در بخش‏های دیگر همین فصل مراجعه نمایید.

--------------------------

پانوشت های این بخش:

75 صراط النجاه (للخوئی مع حواشی التبریزی)، ج‏2، ص 445
.76 سؤال 1404: ضرب السلاسل و التطبیر من العلامات التی نراها فی شهر «محرّم الحرام» فإذا کان هذا العمل مضرا بالنفس، و مثیرا لانتقاد الآخرین فما هو الحکم حینئذ؟
77 الخوئی: لا یجوز فیما إذا أوجب ضررا معتدا به، أو استلزم الهتک و التوهین، و اللَّه العالم
78 التبریزی: دخول ما ذکر فی الجزع المستحب لما أصاب سیّد الشهداء علیه السّلام محل تأمل.
79 سؤال 1405: سألناکم عن جواز ضرب السلاسل و التطبیر، فأجبتم بأنه لا یجوز فیما إذا أوجب ضررا معتدا به، أو استلزم الهتک و التوهین، فما معنى جوابکم تفصیلا؟
80الخوئی: الضرر المعتد به هو الذی لا یتسامح بالوقوع فیه، کهلاک النفس أو المرض المشابه لمثله، و الآخران ما یوجب الذل و الهوان للمذهب فی نظر العرف السائد، و اللَّه العالم.
81 دو پاسخی که در پی آمده، در جواب همین استفتاء ارائه شده است؛ سید محسن محمودی، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، جلد چها رم، ص 202
82 اجوبه الاستفتائات، س 1461
83 وهن، توهین و استهانه در منابع فقهی، مترادف با استخفاف و به معنی کاری است که موجب خفیف، حقیر شدن و اهانت گردد. (مجمع البحرین، ج 5، ص 42 ؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 1، ص 36، باب 2؛ ملا محسن فیض کاشانی، الوافی، ج 1، ص 61)
84. در روایات وارده و کتب فقهی به کرّات بر حرمت اهانت و استخفاف یکی از محترمات و ضروریات دینی مثل قرآن، اماکن مقدسه، احکام دینیّه و حتی افعالی که منجر به اهانت به مؤمن می شود ـ مثل غیبت، تمسخر و سبّ ـ تصریح شده است. (حسن بن آقا بزرگ موسوی بجنوردی، القوائد الفقهیه، ج 5، ص 293 و 294؛ سید عبد الفتاح بن علی حسینی مراغی، العناوین الفقهیه، ج 1، ص 556 و 557؛ دائره المعارف الفقه الاسلامی، موسوعه الفقه الاسلامی، ص 298 ـ295، باب استخفاف)
در کتب فقهی علمای عظام، حرمت وهن و استخفاف از طرق متعددی همچون آیات، روایات، حکم عقل، اجماع و ارتکاز ذهن متشرّعه اثبات گردیده(حسن بن آقا بزرگ موسوی بجنوردی، القوائد الفقهیه، ج 5، ص 303 ـ294؛ سید عبد الفتاح بن علی حسینی مراغی، العناوین الفقهیه، ج 1، ص562 ـ558؛ احمد بن محمد مهدی نراقی، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، ص 30) تا آنجا که حرمت آن را از ضروریات و مسلّمات دین دانسته اند؛ «أنّ من ضروریات الدین و مسلّماته و المرتکز عند المتشرعه هو حرمه الاستخفاف بمحترمات الدین و عدم جوازه.» (القواعد الفقهیه للبجنوردی، ج 5، ص 295 و 296)
85. این فتاوی در کتاب مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، جلد سوم، ص 33جواب استفتاء زیر ارائه شده است: در برخی مجالس عزاداری بعضی مداحان با الفاظ نامناسب به ائمه (علیهم السلام) خطاب می‏کنند، یا به عنوان عزاداری به صورت خود چنگ انداخته و یا زنجیر خاردار میزنند و بر بدن و لباس آنان خون جاری شده و لباس و بدن و منزل دیگران را نجس می‏کنند، از آنجایی که این‏گونه روشها در حال ترویج بوده و مجالس را از وزانت و معنویت تهی‏ساخته، چه بسا موجب وهن مقدسات می‏شود، تکلیف ما را در این‏باره روشن فرمایید.
86 . قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) أَوْصِنِی، فَقَالَ أُوصِیکَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ... کُونُوا لَنَا زَیْناً وَ لَا تَکُونُوا عَلَیْنَا شَیْناً حَبِّبُونَا إِلَى النَّاسِ وَ لَا تُبَغِّضُونَا إِلَیْهِمْ فَجُرُّوا إِلَیْنَا کُلَّ مَوَدَّه وَ ادْفَعُوا عَنَّا کُلَّ شَرّ؛ کثیر بن علقمه گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم مرا نصیحت فرمایید. فرمود: تو را به تقواى الهى توصیه می‏کنم، و... و اینکه زینت و افتخار ما باشید نه مایه ننگ ما، با اعمالتان ما را در نزد مردم عزیز و محبوب گردانید و آنها را دشمن ما نسازید؛ همه دوستی‏ها را به سوى ما جلب و هر گونه قبیحی را از ما دفع کنید. (وسائل‏الشیعه، ج12،ص8)
87 جامع‏المسائل، ج 1، س 2173
88. استفتائات، ج 2، س 597
89. سید محسن محمودی، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، جلد چها رم، ص 34
.90 همان، ص 36
.91 شهید مرتضی مطهری، حوزه و روحانیت، ج 2، ص 173
92.، استفتاءات الامام الخویی، المسائل الشرعیه، العبادات؛ و الطریق النجاه، ج 2، ص 445
.93 پایگاه اینترنتی: www.makaremshirazi.org، ذیل کلمه قمه زنى
94. اعیان الشیعه، ج 10، ص 363
95. الفردوس الأعلاء، ص 22 ـ19
96. بنگرید به: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، پیرامون عزاداری عاشورا، ص 37
.97 سایت اینترنتی دفتر معظم له: www.alhaeri.com
98. به نقل از پایگاه اطلاع‏رسانیwww.almazaheri.ir
99. اصل دستخط این فتوا در کتاب قمه زنی سنت یا بدعت، نوشته مهدی مسائلی، چاپ ششم، نشر گلبن اصفهان، ص208 موجود است.
100 اصل دستخط این فتوا در کتاب قمه زنی سنت یا بدعت، ص209 موجود است.
101. مهدی مسائلی، قمه زنی سنت یا بدعت؟، چاپ ششم، نشرگلبن اصفهان، ص230

همین مطلب را در این آدرس هم می توانید ببینید: http://abarcooh.blogfa.com/post-26.aspx